Z tego powodu staramy się walczyć ze swoimi słabościami. Podobne zmagania toczą bohaterowie "Zbrodni i kary" F. Dostojewskiego, co możemy zauważyć na następujących przykładach: Raskolnikow początkowo uważa, że trudności z zabiciem człowieka to słabość. Stara się jednak zaplanować swoją zbrodnię jak najdokładniej. Czy ambicja ułatwia człowiekowi osiągniecie zamierzonego celu? Rozprawka na przykładzie Lalki Bolesława Prusa; Lalka - bohaterowie; Z legend dawnego Egiptu - streszczenie; Mi­łość jako siła mo­ty­wu­ją­ca do dzia­ła­nia. Omów za­gad­nie­nie na pod­sta­wie Lal­ki Bo­le­sła­wa Pru­sa. Przykładowe rozprawki z egzaminu. „Literatura pozwala lepiej poznać i zrozumieć minione wieki”. Rozważ słuszność tego stwierdzenia. w rozprawce. Zilustruj swoje argumenty przykładami literackimi. Czytanie książek nie jest obecnie zajęciem atrakcyjnym, szczególnie dla ludzi młodych, którzy szukają rozrywki poza światem Zdaje sobie sprawę z kary, jaka czeka ją za złamanie królewskich rozkazów, mimo to jest przekonana o słuszności swojej decyzji, gdyż prawo boskie jest dla niej ważniejsze od ludzkiego. "Mój los - współkochać, nie współnienawidzić" - stwierdza, gdy z dumą i godnością staje przed Kreonem. Mężczyzna po 50-tce, były radca tytularny i poważany urzędnik, który rozpił się i stoczył. Po śmierci żony, mając córkę Sonię, ożenił się z Katarzyną. Niestety, przyniósł jej same zmartwienia, ponieważ wszystkie. pieniądze przepijał, a potem nawet brał pieniądze od Sonie, skazanej przez niego i biedę na nierząd. Powieść jest pełna szczegółowo opisanych snów, najczęściej głównego bohatera (sen o koniu, sny w chorobie i gorączce po zbrodni, sen w syberyjskiej lecznicy). Raz śni także alter ego Raskolnikowa - Swidrygajłow (lubieżny sen o dziewczynce, którą przygarnął w noc przed swym samobójstwem). Dziewczyna również pomagała mu znosić okrutną katorgę na Syberii, gdzie dobrowolnie udała się razem z nim. Raskolnikow ze sfrustrowanego biedą studenta i zadufanego w sobie człowieka roszczącego sobie prawo do decydowania o życiu innych, zmienił się w krótkim czasie pod wpływem swojej okrutnej zbrodni. Karą jest dla niego ten stan ,owa dysharmonia , zaburzenia osobowości. Brak normalnego funkcjonowania. Takiej samej kary doświadcza Makbet: „Makbet zabił sen , niewinny sen”. Oznacza to ,że on też odczuwa wyrzuty sumienia. Również Ra-skolnikow mówi : „Czyż ja zabiłem staruchę ,siebie zabiłem, a nie staruchę. Zapanuj nad rozprawką [Ebook] Stara formuła (2015) 1. Poznasz sztuczki i porady do pisania świetnych rozprawek! (Można z niej zdobyć 50 pkt). 2. Nauczysz się czytać ze zrozumieniem! (Czytanie ze zrozumieniem to 20 pkt). 3. Dowiesz się jak interpretować wiersze. Właściwie to można powiedzieć, że mamy do czynienia w literaturze z jakimś kanonem bohatera – buntownika. Tacy ludzie najczęściej występujący przeciwko zastanej rzeczywistości ponoszą różne konsekwencje, od ludzkiej zawiści po śmierć. Człowiek od zawsze był buntownikiem takim pozostał, co przejawia się, jako motyw knAsd. William Szekspir Makbet Makbet dochodzi do przekonania, że jest najlepszym z żołnierzy Dunkana. Marzy o zaszczytach i bogactwie. Wkrótce po wysłuchaniu przepowiedni czarownic zaczyna myśleć o zamordowaniu króla. Namawia go do tego jego żona. Makbet nie może podjąć decyzji: pragnie korony, ale nie chce zabić Dunkana. Ostatecznie Lady Makbet przekonuje go, podaje środek nasenny strażnikom, a mężczyzna zabija władcę. Po dokonaniu zbrodni w Makbecie budzą się wyrzuty sumienia, jest przerażony, natomiast jego żona uważa, że jak tylko zmyją krew wodą, zapomną o popełnionym czynie. Zamordowani zostają również strażnicy, więc zdemaskowanie sprawcy jest utrudnione. Mimo to Makbet obawia się, że zbrodnia może zostać wykryta, zostają więc zabici: Banko, Lady Makduf i jej syn. Utwór pokazuje konsekwencje morderstwa – zmiany w relacjach między ludźmi, ciągłe rozpamiętywanie, obłęd. Dowodzi też, że za zabójstwo wymierzana jest surowa kara, której nie da się uniknąć. Adam Mickiewicz Lilie Żona zdradziła męża i z obawy, że on się o tym dowie, zabiła go. Następnie zakopała ciało na łące. Siała lilie na grobie, śpiewając zaklęcia. Swoją tajemnicę powierzyła jedynie pustelnikowi, nawet bracia zmarłego nie wiedzieli, że kobieta dokonała morderstwa. Gdy nie udało im się odnaleźć brata, postanowili, że jeden z nich ożeni się z wdową. Doprowadziło to do kłótni i zbezczeszczenia pamięci o zmarłym – mężczyźni rwali kwiaty z grobu brata. Ukazała się zjawa zamordowanego człowieka – cerkiew, w której przebywali bracia i żona, zapadła się. Utwór swoją treścią realizuje podstawowe założenia ballady: nastrój grozy, ukaranie zbrodniarza („Nie masz zbrodni bez kary”), fantastyka, ludowość. Juliusz Słowacki Balladyna Balladyna to zbrodnicza postać. Przyczyniła się do śmierci wielu osób. Uśmiercenie Aliny wiązało się z konkursem zorganizowanym przez Kirkora. Jego żoną miała zostać ta z sióstr, która jako pierwsza przyniesie kosz pełen malin. Z tego zadania lepiej wywiązała się Alina, jednak Balladyna bardzo chciała zostać wybranką Kirkora. Jako osoba przebiegła i zazdrosna nie zawahała się zabić swojej siostry. Po tym wydarzeniu na jej twarzy pojawiło się niezmywalne czerwone znamię. Ta zbrodnia pociągnęła za sobą kolejne (otrucie wspólnika, przyczynienie się do śmierci męża, kochanka, matki) – dziewczyna dążyła do uzyskania jak największej władzy, nie liczyła się z innymi, dokonywała okrutnych czynów. Słowacki w ten sposób obnażył psychikę ludzką, pokazał, że gdy człowiek raz postąpi źle, to zrobi to po raz kolejny, bo jedna zbrodnia pociąga za sobą kolejną. Jednocześnie można zaobserwować, że do władzy trudno jest dojść w sposób sprawiedliwy, często wymaga ona ofiar. Fiodor Dostojewski Zbrodnia i kara Raskolnikow zabił starą lichwiarkę, Alonę Iwanownę i jej siostrę – Lizawietę. Pozornie nie miał żadnych wyrzutów sumienia. Jego zbrodnia była dokładnie zaplanowana, ale nie wszystko poszło zgodnie z planem. Raskolnikow zachował jednak zimną krew i zamordował kobiety z wielkim okrucieństwem: zadawał im ciosy siekierą. Mężczyzna uwierzył, że może być nadczłowiekiem, jednostką wybitną. Ideologia Raskolnikowa ma związek z filozofią Fryderyka Nietzschego. Pisał on o nadczłowieku w dziele Tako rzecze Zaratustra. Poglądy bohatera były pełne agresji – uważał, że niektórzy ludzie to pasożyty społeczne, stojące niżej w hierarchii. Alona została zabita, ponieważ jej istnienie było niepotrzebne, a nawet szkodziło – Raskolnikow uważał ją za niższą formę bytu. Morderstwo przyczyniło się do obłędu Raskolnikowa. Okazało się, że taka filozofia nie ma sensu, stąd też płynie wniosek, że ludziom nie wolno zabijać innych. Powieść obnaża psychikę ludzką – Dostojewski przed napisaniem książki wczytywał się w kroniki policyjne, dowiadywał się o motywacjach zbrodni. John Steinbeck Myszy i ludzie Przedstawiona zostaje historia dwóch przyjaciół: George’a i Lenny’ego. Drugi z nich jest niedorozwinięty umysłowo, co wpędza ich często w tarapaty. Nie mogą znaleźć dla siebie miejsca, często bezskutecznie szukają pracy. W końcu przybywają na farmę, w której znajdują zatrudnienie, zyskują sympatię robotników i początkowo wszystko dobrze się układa. Lenny jest naiwny, wierzy w realizację swoich marzeń – ukazuje to jego bezbronność. Jednak jednocześnie jest bardzo silnym mężczyzną – jednym uściskiem zabija myszy, szczeniaka, a w końcu niechcący morduje kobietę. Nie są to czyny popełnione z premedytacją, jednak mają konsekwencje takie same, jak okrutne zabójstwo. George zdaje sobie sprawę, że tak będzie już zawsze, postanawia zastrzelić przyjaciela, żeby zaoszczędzić mu wiecznych upokorzeń, a sobie nieustających problemów. Myszy i ludzie pokazują postać człowieka, który staje przed trudnym wyborem. Zabójstwa zaprezentowane w książce nie są pełnymi nienawiści czynami (te popełnione przez Lenny’ego trudno nazwać zabójstwami, ponieważ nie są świadome). Inne przykłady literackie: Biblia (zabicie Abla przez Kaina)Mitologia grecka (Edyp dopuszczający się ojcobójstwa)Homer Odyseja (zabicie zalotników Penelopy przed Odyseusza)William Szekspir Hamlet (zbrodnia popełniona przez Klaudiusza)George Byron Giaur (zamordowanie Leili, zabicie Hassana przez Giaura)Adam Mickiewicz Pan Tadeusz (Jacek Soplica – zabójca Horeszki)Juliusz Słowacki Kordian (próba zabójstwa cara), Arab (satysfakcja płynąca z unieszczęśliwiania innych mordowania)Stanisław Ignacy Witkiewicz Szewcy (zabójstwo dokonane na Sajetanie)Erich Maria Remarque Łuk triumfalny (zabicie oprawcy) Przeczytaj uważnie fragmenty tekstu Ericha Fromma i porównaj zawarte w nim rozważania o sumieniu z doświadczeniami przeżywanymi przez Rodiona Raskolnikowa, bohatera Zbrodni i kary F. Dostojewskiego. Erich Fromm był znanym filozofem i psychoanalitykiem. Napisał wiele dzieł Ucieczka od wolności’, O sztuce miłości, Niech się stanie człowiek… We fragmencie tego ostatniego utworu, rozpatruje on, czym tak naprawdę jest sumienie i kto je posiada. Opisuje dokładnie jego zjawisko i charakterystyczne cechy. W powieści Zbrodnia i kara główny bohater snuje podobne przypuszczenia i sam równocześnie doświadcza działania tego głosu. Niemiecki filozof pisze, że sumienie znajduje się we wszystkich ludziach i nie ma osoby, która by go nie posiadała. Nie zawsze jest ono jednak wyraźne i często człowiek sam powinien rozróżniać dobro od zła. W utworze F. Dostojewskiego – pierwszoplanowy bohater Rodion Raskolnikow wymyślił swoją teorię, w której zrobił podział na ludzi o silnych charakterach, nie posiadających sumienia, mogących wszystko bezkarnie robić i na ludzi o słabej psychice, którzy zawsze słyszą głos tego mechanizmu. Erich we fragmencie tekstu, całkowicie zaprzecza takiej możliwości. Jest on zdania, że w najgorszej sytuacji człowiek bywa głuchy na głos sumienia. Nie ma dlatego możliwości, aby jakakolwiek ludzka istota nie posiadała owego głosu. Uważa on, że człowiek może zatracić granice między dobrem i złem, a tym samym nie słyszeć sumienia, które z każdą chwilą jest coraz słabsze. Taka osoba staje się obojętna na wszystko i nie ma żadnego konkretnego celu w swoim życiu. Zgodnie z tymi słowami zachowywał się Rodion. Był biedny, nie miał żadnych celów, nie interesował się rodziną, ani sobą. Dodatkowo popełnił podwójną zbrodnie zabijając starą lichwiarkę i Lizawietę. Nie wierzył w sumienie, które jednak stopniowo dawało mu o sobie znać. Na początku przejmował się każdym szczegółem – poplamioną krwią skarpetką, łupem, rozmową na komisariacie. W szybkim czasie zachorował i podczas gorączki majaczył. Wciąż przypominał sobie moment zbrodni, kiedy to stał z siekierą… Zachowanie jego dokładnie pokrywa się z wnioskami filozofa, który wspomina, że sumienie, gdy jest nam najbardziej potrzebne, rzadko, kiedy bywa wyraźne. Dopiero z czasem zaczynamy czuć lęk i możemy nawet zapaść na chorobę psychiczną lub fizyczną. Sumienie bywa bardzo niewyraźne. Mówi do nas pośrednio i często karze nam robić dziwne rzeczy. Raskolnikow wielokrotnie robił coś, co nie zgadzało się z jego myślami. Na przykład przechodząc ulicą napotkał młodą dziewczynę będącą pod wpływem alkoholu i starał się za wszelką cenę ją chronić, aby blisko stojący, podejrzany mężczyzna nie wyrządził jej krzywdy. Ponadto, choć nie był człowiekiem silnie wierzącym prosił Sonię o przeczytaniu mu fragmentu Ewangelii o Łazarzu. Drugi raz jego podświadoma chęć możliwości zbawienia kazała mu wziąźć krzyżyk i cały czas go przy sobie nosić. Wewnętrzny głos powoduje często różne wyrzuty, jak twierdził Erich Fromm. Raskolnikow przez cały czas wierzył, że należy do osób silnych nie posiadających sumienia. Często jednak nie świadomie dręczyły go wyrzuty w postaci ciągłego niepokoju, przywidzeń i strachu. Za wszelką ceną odrzucał od siebie możliwość, iż on może być tą słabą jednostką, którą w swej teorii zwał robakami. Rodion wciąż lekceważył sumienie i nie przyznawał się do winy. Uważał wręcz, że nie zrobił nic złego i nawet pomógł społeczeństwu popełniając morderstwo. Widział w tym same zalety, natomiast żadnej wady. Człowiek musi się sam nauczyć słuchać sumienia. Doprawdy nie jest to proste, jednak bardzo przydatne. Taki wewnętrzny głos funkcjonuje jako wewnętrzna obrona ludzi. Pomaga podejmować decyzje lub odradza nam zrobienia jakiejś rzeczy. Raskolnikowi w odnalezieniu życiowego celu pomogła Sonia, ale najpierw zadziałało sumienie, dzięki któremu Rodion ją poznał. Tylko jej potrafił wyjawić swoją tajemnicę i zaufać. Jeśli będziemy robić wszystko zgodnie z głosem możemy powrócić na dobrą drogę, jak w przypadku bohatera Zbrodni i kary. Nie zawsze jest to proste, nawet może być konieczne poniesienie kary. Sumienie jest czymś niemożliwym do końca w zinterpretowaniu. Erich Fromm dość dokładnie przedstawił jego schemat działanie. U każdego może ukazywać się w innych sytuacjach, jednak ma podobne objawy i skutki. W przypadku Raskolnikowa opis tego mechanizmu się zgadza i można go potwierdzać mnóstwem przykładów: chwile zwątpienia, strachu, wyrzuty sumienia… Mam podobne zdanie jak filozof, że sumienie znajduje się w każdym człowieku. Szkoda tylko, iż nie może zawsze podpowiadać nam, co mamy robić. Wtedy życie byłoby zbyt proste i nikt nie popełniałby błędów.